Một người Singapore nọ từng học rất giỏi, có nhiều thành tích về học hành nhưng cuộc đời không có thành tựu gì lớn như anh ta mong muốn. Khi gặp ông Lý Quang Diệu, người đó mới than thở là "Tôi là người có trí, nhưng vì không có tiền nên mới không làm được việc lớn". Xong ông Lý Quang Diệu nói lại ngay "tôi thì cả đời có cơ hội gặp hàng ngàn người, tôi chưa thấy ai có trí mà không có tiền cả. Nếu anh không làm ra tiền thì cái trí của anh chỉ là trí nhớ. Bề dày thành tích, tốt nghiệp trường xịn, học hàm học vị là cái vớ vẩn. Một là chơi luôn kỳ tích (tức thành tích vượt bậc), hai là thành tựu cụ thể, mới có chỗ đứng trong XH ngày nay".
Cuộc đời mình đã gặp rất rất nhiều người có trí nhưng không có tiền, và bản thân mình cũng đã từng trải qua cảm giác đó, chỉ vài tháng thôi nhưng đó là khoảng thời gian hơn cả khủng khiếp.
Người có đủ trí để biết mọi lời khôn khéo trên đời, chẳng hạn như "hãy vui với những gì mình có, vẫn còn hơn bao người bất hạnh khác" chẳng hạn. Nhưng tất cả chỉ là cảm giác thoả mãn phút giây, sau đó lại rơi vào trạng thái rối loạn cảm xúc, giữa một bên là nhu cầu khẳng định giá trị bản thân, nhu cầu thể hiện cái tôi (nhu cầu cao nhất của tháp Maslow) và một bên là không thực hiện được vì không biết triển khai thế nào, bắt đầu từ đâu, tiền và người hỗ trợ ở đâu?... Lực bất tòng theo tâm mình muốn thì có gì đau đớn bằng. Chúng ta thường gặp nhóm người này ở các quán cà phê đô thị lớn, các quán nhậu hơn mức bình dân nhưng dưới mức sang, và rất nhiều người đang sống trên mạng, cầm điện thoại hay laptop cả ngày và m.ắ.t đắm chìm nhìn vào đó, xem hết tin này tới tin khác, coi hết FB người này tới người khác. Rồi đói b.ụ.n.g, rồi ăn, rồi chẳng biết làm gì nữa cho hết ngày.
Thà không có trí nhiều, như 1 anh nông dân ngây thơ nào đó, cứ xong việc đồng áng thì lăn ra ngủ, nông sản ế thì khóc, nông sản cao giá thì cười, không có tiền thì ra đồng bắt ốc hái rau. Với họ, việc không có tiền không có gì khủng khiếp, hàng ngàn năm qua họ đã thế rồi. Như chú công nhân vui vẻ với tiền công nhật kiếm được, chủ ứng tiền thì ghé vỉa hè làm chai bia, xài hết tiền rồi về ngủ, mất việc với họ cũng nhẹ nhàng, thôi đi xin việc khác kiếm cơm. Nếu đời vậy thì cũng bình yên, không có gì đáng chê trách.
Nhưng với người có trí, khi nhìn thấy người khác có được cái mà mình mong muốn, mà mình lại không có được, một cảm giác vô cùng khó chịu giằng xé trong đầu họ. Cảm giác ganh ghét, đố kỵ và tự nhủ không nên ganh ghét đố kỵ nữa, vậy là xấu lắm đó tôi ơi. Và thấy người thành công ngã ngựa, cảm giác đan xen là vừa hả hê lại vừa buồn thương. Và với bản thân mình, vừa tự tìm cách an ủi lại tìm cách trách móc. Cảm giác này thường sẽ dẫn con người theo 2 hướng:
1. Hướng tiêu cực là trở thành NGƯỜI BẤT ĐẮC CHÍ, chê hết thảy, cho rằng ai cũng dở kém hơn mình, nhưng họ thành công vì gặp thời, may mắn, thực dụng kiếm tiền (tìm 1 số lý do khách quan nào đó), còn mình thì "sẽ có hướng đi riêng, không ai thành công hơn ai cả". Họ chỉ nể những người nào đó mà thật sự họ không biết rõ (ví dụ các danh nhân lịch sử học đọc được qua trang sách, hoặc các tỷ phú USD họ cũng đọc được trên sách báo chứ họ làm gì có cửa quen biết với họ). Một cảm giác vừa cay đắng vừa xót xa vừa kiêu hãnh, rất đặc trưng của nhóm người này. Và họ tự ái dữ dội, bất cứ lời chê nào cũng là ngòi nổ thùng th.u.ố.c s.ú.n.g chất chứa trong lòng họ bấy lâu.
TỰ ÁI là tự mình yêu mình, chỉ có ở nhóm người còn ở vị thế rất thấp. Còn người có thành tựu thực sự, hoặc ở tầm cao, họ không hề có tự ái. Người tự ái còn nguy hiểm ở chỗ là suy diễn rất kinh, vì họ nghĩ "ai ai cũng nói đến họ", câu nào cũng "chắc là nói mình đây"...trong khi thực tế là mình vô danh, đâu có đáng để người ta nói đâu. Mình tự nghĩ thế thôi, không ai quan tâm đến mình nói gì đâu.
2. Hướng tư duy tích cực, họ NGỘ ra và tự mình có giải pháp một cách quyết liệt, triển khai ngay và luôn. Bàng hoàng nhận ra mình không giỏi, không ngon, không cao sang, không quý hiếm gì như mình nghĩ. Mình đã rất tào lao, đã lãng phí thời gian quá rồi. Thường là có 1 cú sốc gì đó rất lớn ví dụ bản thân bị b.ệ.n.h n.a.n y, hoặc người thân qua đời mà họ không giúp được. Họ thấy được cái ch.ế.t là cái chính bản thân họ sẽ phải đối diện trong tương lai, QUỸ THỜI GIAN ĐỜI NGƯỜI KHÔNG CÒN DÀI NỮA, và bắt đầu trưởng thành. Không còn bàn bạc chuyện phiếm nữa. Không còn lý luận và giảng đạo nữa. Không còn kể lể dí dỏm hài hước rồi ngồi đếm like hay trả lời comment nữa. Họ hạ cái tôi, bỏ cái sĩ diện hão, bắt đầu lao ra làm một cách thực tế, vội vã làm, bắt đầu chẻ củi rang gạo, lau nhà...(vốn những việc mà họ cho là không xứng với họ, họ sẽ thuê người làm vì họ đặt mình ở vị thế cao, chỉ tiếc là không có tiền để thuê). Họ sẽ bớt lười biếng (vì nhóm này thích đọc sách, đọc tin tức, thấu hiểu nội dung và hiểu biết rất nhiều đông tây kim cổ, thích viết và thích nói, chỉ có làm là không được vì bản thân có bệnh lười biếng, nhất là hoạt động thể chất, nên người hoặc tong teo gầy còm hoặc bụng nhô cao hơn ngực vì ít vận động). Thất bại rất nhiều khi ra làm, vì họ là người thiếu kỹ năng và nhiều chứng bệnh SĨ còn rơi rớt khiến họ rất khó làm việc với người khác. Nhưng cuối cùng thì họ có thành tựu. Lớn nhỏ thì tuỳ may mắn của đời người. NHƯNG KHÔNG LÀM THÌ TUYỆT NHIÊN KHÔNG CÓ MAY MẮN. Thần may mắn chỉ thích mùi mô hôi người.
Những người trẻ có trí mà "biết mình biết ta" sớm, chịu lao động sớm thì bước vô nhóm CÓ TRÍ VÀ CÓ TIỀN. Dù ở đâu, họ cũng tự tìm niềm vui, phong lưu khoáng đạt, khẳng định được giá trị bản thân mình. Niềm vui của họ không phải vì sở hữu tài sản cá nhân, mà là giúp người, giúp quê hương.
Có trí thì phải nghĩ cách sản xuất kinh doanh ra tiền, nếu không cái đó chỉ là trí nhớ. Các kỳ thi chữ nghĩa học hành chỉ kiểm tra được trí nhớ và năng lực suy luận logic, không thể tìm được người tài ở đó. Người tài là thông qua làm, ai có thành tựu là tài. Nói hay - viết giỏi - bằng cấp cao - học Tây học Tàu - đi khắp nơi trải nghiệm nhiều vô kể.... nhưng cả thảy đều vô nghĩa nếu không để lại bất cứ thành tựu gì.
Nguồn: Tony Buổi Sáng